(රිවිර.LK, 2020 මැයි 12 පස්වරු 04.30ට)
නව කොරෝනා වෛරසය සම්බන්ධව දකුණු ආසියාවේ ප්‍රධාන රටවල් මහජන සෞඛ්‍ය හා ආර්ථික බිඳවැටීම කළමනාකරණය කිරීම පිළිබඳව ඉන්දියාවේ ‘ද වයර් (the wire )’ සඟරාවේ කොටස් තුනකින් යුක්ත වූ මහාචාර්ය දීපන්කර් බාසු හා මහාචාර්ය ප්‍රියංකා ශ්‍රිවස්තව විසින් සංසන්දනාත්මකව ඉදිරිපත් කෙරෙන විශ්ලේශනාත්මක වාර්තාවේ පළමු කොටසෙහි සම්පූර්ණ පරිවර්තනය පහතින් දැක්වේ.
දීපන්කර් බාසු මැසචුසෙට්ස් ඇම්හර්ස්ට් විශ්ව විද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යා අංශයේ සහකාර මහාචාර්යවරයෙකි. ප්‍රියංකා ශ්‍රීවස්තව මැසචුසෙට්ස් ඇම්හර්ස්ට් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉතිහාස අධ්‍යයනාංශයේ සහකාර මහාචාර්යවරයෙකි.
මෙම පර්යේෂණාත්මක වාර්තාව අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ කොරෝනා මර්දන වැඩ පිළිවෙල, ඉහළ සාර්ථකත්වයක් අත්කරගත් වැඩ පිළිවෙලක් බවට හඳුනාගෙන ඇත.
සම්පූර්ණ පරිවර්ථනය පහතින්.
මෑත දිනවල, ඉන්දියාවේ COVID-19 තත්වය සඳහා දියත් කළ උපාය මාර්ගයේ සාර්ථකත්වය ඉස්මතු කිරිම සඳහා ඉන්දීය රජය විසින් යුරෝපයේ සහ උතුරු ඇමරිකාවේ රටවල් සමඟ සැසඳීම බොහෝ විට සිදු කරනු ලැබිණි.
මෙම සැසඳීම් සාධාරණ නොවේ. එබැවින් නිගමන බොහෝ දුරට නොමඟ යවන සුළුය.
වසංගතය පැතිරීම යුරෝපයේ සහ උතුරු ඇමරිකාවේ මෙන්ම ඉන්දියාව ඇතුළු ලෝකයේ බොහෝ රටවලට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් ය. මෙය විද්‍යාඥයින් සහ මහජන සෞඛ්‍ය විශේෂඥයන් ද ව්‍යාකූල කර තිබේ. දේශගුණය, භූගෝල විද්‍යාව, ජාන සැකැස්ම, ජනගහනයේ වයස් ව්‍යුහය, බීසීජී එන්නත වැනි බොහෝ නිගමනයන් පිළිබඳව මේ වන විට විමර්ශනය කරමින් පවතී.
මෙම සාධකවලින් කවරක් වැදගත් වුවත්, එක් අතකින් යුරෝපයේ හා උතුරු ඇමරිකාව අතර වසංගතයේ හැඩය වෙනස් වීමේ සාධකයත්, අනෙක් අතින් ලෝකයේ අනෙක් රටවල්වල එය වෙනස්වීමත් පැහැදිලිව පෙනේ.
ඉන්දියාවේ වසංගත උපායමාර්ගයේ (මධ්‍යම මට්ටමේ ) හෝ ඵලදායීතාවය අසල්වැසියන් සමඟ සංසන්දනය කිරීමෙන් වඩා හොඳින් තක්සේරු කළ හැකිය. ආර්ථික ව්‍යුහය හා සාමාන්‍ය ආදායම අනුව සමාන වීමට අමතරව, වසංගතයේ ව්‍යාප්තියේ – දේශගුණය, භූගෝල විද්‍යාව, ජාන සැකැස්ම, වයස් ව්‍යුහය, බීසීජී එන්නත වැනි වෙනස්කම් වලට හේතු විය හැකි ඉන්දියානු අසල්වැසි රටවල් මේ සෑම ආකාරයකින්ම සමාන වේ. එමනිසා, මෙම රටවල වසංගතය පැතිරීමේ විචල්‍යතාවයට බොහෝ දුරට හේතු වී ඇත්තේ එක් එක් රටවල් වලින් සිදු වසංගත තත්ත්වයට සිදු කරන ලද විශේෂිත ප්‍රතිචාරයන් ය.
මෙම අවබෝධයෙන් පෙලඹී, දකුණු ආසියානු රටවල් හතරක් වන බංග්ලාදේශය, ඉන්දියාව, පාකිස්තානය සහ ශ්‍රී ලංකාව COVID-19 වසංගතය පැතිරීම හා ඉන්දීය රජයේ ප්‍රතිචාර පිළිබඳ සංසන්දනාත්මක විශ්ලේෂණයක් අපි ඉදිරිපත් කරමු.
කෝවිඩ් 19 හි පැතිරිම
COVID-19 හි පළමු සිද්ධිය අප අධ්‍යයනය කළ රටවල් හතරේ ඉතා වෙනස් කාලවලදී වාර්තා විය. පළමු වරට රෝගියෙකු වාර්තා වී ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවෙන් වේ. එහි පළමු COVID-19 රෝගියා 2020 ජනවාරි 27 වන දින වාර්තා විය. ඊට දින තුනකට පසුව ඉන්දියාවෙන් පළමු රෝගියා වාර්තා වී ඇති අතර ඒ ජනවාරි 30 දා ය. පාකිස්තානය සිය පළමු රෝගියා පෙබරවාරි 26 වනදා වාර්තා කරන විට තවත් සති හතරක් ගත ව තිබූ අතර අතර බංග්ලාදේශය සිය පළමු රෝගියා මාර්තු 8 වනදා වාර්තා කර ඇත.
වර්ල්ඩ්මීටර් වෙබ් අඩවියට අනුව, මැයි 8 වන දින රටවල් හතරේ සමස්ත රෝගීන් ගණන පහත පරිදි වේ: බංග්ලාදේශයේ රෝගීන් 13,134 ක්; ඉන්දියාවේ රෝගීන් 59,693 ක්; පාකිස්තානයේ රෝගීන් 26,435 ක්; ශ්‍රී ලංකාව තුළ රෝගීන් 824 ක් වාර්තා වී තිබේ.
එක් එක් රට තුළ වසංගතය සක්‍රීයව පවතින විවිධ කාල පරිච්ඡේදයන් වලට අදාළව සමස්ත සිද්ධි ගණනය කිරීම්වල වෙනස්වීම් සිදුව ඇත. රටවල් හතර පුරා පැතිරී ඇති වේගවත් බව පිළිබඳ වඩා හොඳ සංසන්දනාත්මක චිත්‍රයක් ලබා ගැනීම සඳහා, COVID-19 රෝගීන් 50 ක් හෝ ඊට වැඩි සංඛ්‍යාවක් පළමුව වාර්තා කළ සෑම රටකම සමස්ත අවස්ථා ගණනය කිරීම ආරම්භ කරමු.
ප්‍රස්ථාර කිහිපයක් භාවිතා කරමින් ගොඩ නැගූ රටවල් හතරේ COVID-19 වසංගතය පැතිර යාමේ තත්වය එක සංසන්දනාත්මක ප්‍රස්තාරයකට අපි සාරාංශ කරමු. රූප සටහන 1 මඟින් ඔවුන්ගේ මුල්ම රෝගීන් 50 වාර්තා කළ දින සිට සමස්ථ ආසාධිතයින් ගණන ඉහළ ගිය ආකාරය ඉදිරිපත් කරයි; රූප සටහන 2 මඟින් ඔවුන්ගේ 50 වන රෝගියා වාර්තා වීමෙන් පසු දෛනිකව වාර්තා වූ නව ආසාධිතයින් ගණන ඉදිරිපත් කරයි.
COVID-19 පැතිරීම සම්බන්ධයෙන් මෙම රටවල් හතර අතර වැදගත් වෙනස්කම් කිහිපයක් මෙම ප්‍රස්ථාර දෙකෙන් අවධාරණය කරයි. ශ්‍රී ලංකාව මෙහි පැහැදිලිව පෙනෙන පරිදි වර්ධනය වන තත්වයෙන් පිටත සිටින අතර වෛරසයට එරෙහිව හොඳින්ම ප්‍රතිචාර දැක්වූ රට ද වේ. එනම් වසංගතය පැතිර යාම දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ පැවතුනද, දෛනිකව නව රෝගීන් වාර්තා වීම පැහැදිලි ලෙස අවම අගයක පවත්වා ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාව සමත්ව සිටී. එහි මුළු රෝගීන් ගණන ඉන්දියාවේ සහ පාකිස්තානයට වඩා කිහිප ගුණයකින් අඩු වී තිබීම පමණක් නොව (රූපය 1), එහි දෛනික වර්ධන වේගය පසුගිය දින කිහිපය තුළ සැළකිය යුතු ලෙස පහත වැටෙමින් තිබේ (රූපය 2).
රූප සටහන 1ට අනුව ඉන්දියාව සහ පාකිස්තානය වැඩිම රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් වාර්තා කර ඇත. වසංගතය පැතිර යාමේ 53 වන දිනය (සෑම රටක්ම පළමු වරට රෝගීන් 50 ක් හෝ ඊට වැඩි සංඛ්‍යාවක් වාර්තා කළ දිනය බැවින්) වන විට ඉන්දියාවෙන් පාකිස්තානයට වඩා රෝගීන් 11,499 ක් පමණ වාර්තා වී ඇත. දෛනික රෝගීන් ගණන දෙස බලන විට, ඒවා ඉහළ මට්ටමක පවතිනවා පමණක් නොව, පසුගිය දින කිහිපය තුළ ඉහළ යන බව අපට පෙනේ (රූපය 2).
මැයි 8 වන දින බංග්ලාදේශයේ මුළු රෝගීන් සංඛ්‍යාව සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක පැවතුණේ එම රටේ වසංගතය පැතිරීම ආරම්භ වීම ප්‍රමාද වූ බැවිනි. නමුත් අපි රූප සටහන 1 දෙස බැලුවහොත්, එහි සමස්ත සිද්ධි ගණන ඉන්දියාවේ සහ පාකිස්තානයේ 50 වන රෝගියා දක්වා වාර්තා කළ දෛනික ආසාධිතයින් ගණන සහ ඊට ගත වූ දින සමානව ඇති බව අපට දැකගත හැකියි. රූප සටහන 2 හි ද බංග්ලාදේශයේ දෛනික රෝගීන් ගණන ඉහළ යන බව අපට පෙනෙන්නට තිබේ. නමුත් සිද්ධි ගණන වැඩිවීමේ වේගය බංග්ලාදේශය තුළ ඉන්දියාවට හා පාකිස්ථානයට වඩා අඩු බව නිරීක්ෂණය වේ: රූප සටහන 1 හි, සමස්ත සිද්ධි ගණන සහ එහි ගමන් පථය ඉන්දියාවට සහ පාකිස්තානයට වඩා බංග්ලාදේශයේ අඩු බව පෙනී යයි.
මරණ අනුපාතිකය
රූප සටහන 3 හි, රටවල් හතරක COVID-19 හි මරණ ප්‍රතිශතය (තහවුරු කළ රෝගීන් 100 කට මරණ) දෙස බලමු. සෑම රටකම වසංගතය කෙතරම් මාරාන්තික වී ඇත්ද යන්න මෙයින් ඇඟවෙයි. බංග්ලාදේශයේ වෛරසය ආරම්භ වූයේ ඉතා ඉහළ මරණ අනුපාතයකින් වන නමුත් එය පැතිරී මාසයක් ඇතුළත එය 2% ට වඩා අඩු කිරීමට සමත් වී තිබේ. ශ්‍රී ලංකාවේ මරණ අනුපාතය ඉහළ යාම ආරම්භක කාල පරිච්ඡේදයේ පැවතුනි. නමුත් 20 වන දින සිට ශ්‍රී ලංකාවේ මරණ අනුපාතය ක්‍රමයෙන් පහත වැටී ඇති අතර එය දැන් 1% ට ආසන්නය. ඊට වෙනස්ව, පාකිස්තානය සහ ඉන්දියාව යන රටවල් දෙකම කාලයත් සමඟ මරණ අනුපාතය ඉහළ ගොස් තිබේ. මට්ටම් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, වර්තමානයේ මරණ ප්‍රතිශතය අනුව ඉන්දියාව ඉහළම මට්ටමක පවතී – එය 3.52% ක් පමණ වේ.
නිගමනය
COVID-19 පැතිරීම සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ශ්‍රී ලංකාවට හොඳම ස්ථානය හිමි වන අතර ඉන්දියාවට වඩාත්ම පීඩාවට පත්ව ඇති රට බව නිරීක්ෂණය වේ. වසංගතය බලපෑම් කිරීම ආරම්භ වීමෙන් දින 40 කට පමණ පසු (අපගේ විශ්ලේෂණයේ දී, රටක් පළමු වරට රෝගීන් 50 ක් හෝ වැඩි ගණනක් වාර්තා කිරීමට ගත වූ කාලයයි), ඉන්දියාව නිරන්තරයෙන් ඉහළම සමස්ත හා දෛනික සිද්ධි ගණන වාර්තා කර ඇති රට වී තිබේ. එහි දෛනිකව වාර්තා වන නව ආසාධිතයින් ගණන ක්‍රම ක්‍රමයෙන් වැඩි වෙමින් පවතින අතර මෙම රටවල් හතර අතර ඉහළම මරණ අනුපාතයක් ද ඇති රට බවට පත්ව ඇත්තේ ඉන්දියාවයි.
දෙවන කොටස පහත දිගුවෙන් කියවන්න.
