(රිවිර.LK, 2020 මැයි 13 පෙරවරු 11.20ට)
නව කොරෝනා වෛරසය සම්බන්ධව දකුණු ආසියාවේ ප්‍රධාන රටවල් මහජන සෞඛ්‍ය හා ආර්ථික බිඳවැටීම කළමනාකරණය කිරීම පිළිබඳව ඉන්දියාවේ ‘ද වයර් (the wire )’ සඟරාවේ කොටස් තුනකින් යුක්ත වූ මහාචාර්ය දීපන්කර් බාසු හා මහාචාර්ය ප්‍රියංකා ශ්‍රිවස්තව විසින් සංසන්දනාත්මකව ඉදිරිපත් කෙරෙන විශ්ලේශනාත්මක වාර්තාවේ දෙවන කොටසෙහි සම්පූර්ණ පරිවර්තනය පහතින් දැක්වේ.
එහි පළමු කොටස ද “රිවිර.lk” හී මැයි 12 දින වාර්තා කළ අතර ඊට ඉහළ ප්‍රතිචාර ලැබී තිබුණි. පළමු කොටසින් කොරෝනා වෛරස දත්ත ඇසුරින් වාර්තාව සකස් කර තිබූ අතර දෙවන කොටසින් ඒ ඒ රටවල රජයන් කොරෝනා වෛරසයට මුහුණ දීම සඳහා ගත් තීරණ හරහා වෛරසයේ මර්දනයට දායක වූ ආකාරය විමසා බැලේ.
ඒ අනුව ද ශ්‍රී ලංකාව ඉහළ ස්ථානයක සිටින බව පෙනී යයි.
උපුටා ගැනීම
කොටස් තුනකින් යුත් මෙම ලිපි මාලාවේ පළමු කොටසේදී අපි දකුණු ආසියානු රටවල් හතරක COVID-19 පැතිරීම පිළිබඳ පැහැදිලි කිරීමක් ඉදිරිපත් කළෙමු. දෙවන කොටසේදී අපි කරුණු දෙකක් සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමු. ඉන් පළමු වැන්න, සෞඛ්‍ය යටිතල පහසුකම් සහ ආදායම් මට්ටම් අනුව – වසංගතය සමඟ කටයුතු කිරීමට රටවල් හතර සූදානම් වූයේ කෙසේද? යන්නයි. දෙවැන්න සෞඛ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග සම්බන්ධයෙන් වසංගතයට ආණ්ඩු ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ කෙසේද? යන්නයි.
කොරෝනා වෛරස් වසංගතය සමඟ කටයුතු කිරීමට ඉන්දියාව සහ දකුණු ආසියාවේ අනෙකුත් විශාල රටවල් කෙතරම් සූදානම්ද? මෙම ප්‍රශ්නයට විසඳුම් වශයෙන්, ලෝක බැංකුවේ ලෝක සංවර්ධන දර්ශක ඇතුළත් දත්ත අනුව බංග්ලාදේශය, ඉන්දියාව, පාකිස්තානය සහ ශ්‍රී ලංකාව සඳහා සෞඛ්‍ය යටිතල පහසුකම්, සෞඛ්‍ය වියදම් සහ දරිද්‍රතාවයේ දර්ශක පිළිබඳ දත්ත අපි 1 වන වගුවේ ඉදිරිපත් කරමු.
සෞඛ්‍ය යටිතල පහසුකම් පිළිබඳ වෛද්‍යවරුන් සහ රෝහල් ඇඳන් යන සාධක දෙක දෙස බැලීමෙන් අපි මෙය ආරම්භ කරමු. ඒ අනුව, එහි අඩුම අගය බංග්ලාදේශයේ වන අතර එය පුද්ගලයන් 1000 කට වෛද්‍යවරුන් 0.5 කි. ඊට පසුව, පුද්ගලයින් 1000 කට වෛද්‍යවරුන් 0.8 බැගින් ඉන්දියාෙවෙන් වාර්තා වේ. පාකිස්තානය සහ ශ්‍රී ලංකාව යන දෙකටම අනෙක් රටවල් වලට වඩා ඉහළ අගයක් ඇත. ඒ පුද්ගලයන් 1000 කට 1 වෛද්‍යවරයෙක් වේ. පුද්ගලයින් 1000 කට රෝහල් ඇඳන් අඩුම ගණන පාකිස්තානයෙන් වාර්තා වන අතර එය අගය 0.6 ක් වේ. ඉන්දියාව 0.7 ක් ද බංග්ලාදේශය 0.8 ක් ද වේ. ශ්‍රී ලංකාවට අනෙක් රටවල් තුනටම වඩා 5 ගුණයක් කින් වැඩි රෝහල් ඇඳන් ප්‍රමාණයක් පවතින අතර එය පුද්ගලයන් 1000 කට රෝහල් ඇඳන් 3.6 ක් වේ.
ඊළඟට, සෞඛ්‍ය වියදම් පිළිබඳ සාධන දෙකක් ඔස්සේ බලමු. ඒ සෞඛ්‍ය වියදම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ කොටසක් ලෙස සහ ඒක පුද්ගල ආදායම වශයෙන් ය. දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ කොටසක් ලෙස වර්තමාන සෞඛ්‍ය වියදම් රටවල් අතර සමාන මට්ටමක පවතී. බංග්ලාදේශය අනෙක් රටවල් වලට වඩා අවම අගය වන සියයට 2.3 ක් සහ ශ්‍රී ලංකාව ඉහළම අගය වන සියයට 3.8 ක් වශයෙන් වාර්තා වේ. නමුත් මෙය මෙම රටවල් අතර ජනගහනය හා දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අනුව බෙහෙවින් වෙනස් ය. එබැවින් සෞඛ්‍ය සේවා වියදම් සංසන්දනය කිරීමට වඩා හොඳ ක්‍රමයක් වන්නේ ඒක පුද්ගල සංඛ්‍යා දෙස බැලීමයි.
ක්‍රය ශක්ති සාම්‍ය අනුපාතිකයේ (PPP ) කොන්දේසි අනුව ඒක පුද්ගල වර්තමාන සෞඛ්‍ය වියදම් වර්තමාන ජාත්‍යන්තර ඩොලර් වලින් මනිනු ලබන අතර එය රටවල් හතර පුරා පුළුල් ලෙස වෙනස් වේ. ඒ අනුව, එහි අඩුම අගය බංග්ලාදේශයෙන් වාර්තා වන අතර බංග්ලාදේශයේ එක් පුද්ගලයෙකුට සෞඛ්‍ය වියදම ඩොලර් 94.3 ක් වන අතර පාකිස්තානය එක් පුද්ගලයෙකුට ඩොලර් 160.6 ක් ද ඉන්දියාව පුද්ගලයෙකුට ඩොලර් 253.3 ක් ද වේ. ශ්‍රී ලංකාව අනෙක් රටවල් වලට වඩා ඉදිරියෙන් හිඳිමින් සෞඛ්‍ය සඳහා එක් පුද්ගලයෙකුට ඩොලර් 503.6 ක වියදමක් වාර්තා කරයි.
වර්තමාන සෞඛ්‍ය වියදම්වලින් කුමන කොටසක් රජයෙන් පැමිණේ ද (හෝ, ඒ හා සම්බන්ධව, සෞඛ්‍යය සඳහා සාක්කුවෙන් පිටත වියදම්වල කොටස කුමක්ද)? යන පැනය නොඇසුවොත් සෞඛ්‍ය වියදම් පිළිබඳව පැහැදිලි කිරීම අසම්පූර්ණ වේ.
මෙහි රටාව බොහෝ දුරට ඒක පුද්ගල සෞඛ්‍ය වියදම් සමඟ අනුකූල වේ. අවම ඒක පුද්ගල සෞඛ්‍ය වියදම් ඇති බංග්ලාදේශය ද රජය විසින් සපයනු ලබන අඩුම කොටස (16.7%) ක් වේ. වැඩිම ඒක පුද්ගල සෞඛ්‍ය වියදම් සහිත ශ්‍රී ලංකාව ද වැඩිම දායකත්වයක් සපයන්නේ (43%) ය. ඉන්දියාව සහ පාකිස්තානය මෙම අන්ත දෙක අතරට වැටෙන්නේ පිළිවෙලින් 27% සහ 32% රජය විසින් දායක කරමින් වේ. සෞඛ්‍යය සඳහා රජයෙන් පිටත වියදම් සඳහා වන සංඛ්‍යා, සෞඛ්‍ය වියදම්වල රජයේ කොටසෙහි කැඩපත් රූප වේ: රජය විසින් ඉහළ දායකත්වයක් ලබා දී ඇති රටවල සෞඛ්‍යය සඳහා සාක්කුවෙන් යන වියදම (පෞද්ගලික) අඩුවේ.
1 වන වගුවේ දක්වා ඇති අවසාන දර්ශක සමූහය සාමාන්‍ය ආදායම සහ දුප්පත්කම ගැන පෙන්නුම් කරයි. රටක සාමාන්‍ය ආදායම මනින, ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය)ට අදාළව බංග්ලාදේශය අඩුම අගය වාර්තා කරන අතර ශ්‍රී ලංකාවේ ඉහළම අගය වාර්තා කරයි. පාකිස්තානය සහ ඉන්දියාව ඒ දෙක අතරට වැටෙන අතර ඉන්දියාව පාකිස්තානයට වඩා ඉහළ සාමාන්‍ය ආදායමක් ඇත.
දුප්පත්කම මනිනු ලබන්නේ පුද්ගලයින් ප්‍රමාණයේ අනුපාතය අනුව වන අතර එය අර්ථ දැක්වෙන්නේ ජාතික දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් සිටින පුද්ගලයින්ගේ අනුපාතය ලෙස ය. එම අනුපාත අනුව, බංග්ලාදේශය (ජනගහනයෙන් 24.3%), ඉන්දියාව (ජනගහනයෙන් 21.9%) සහ පාකිස්තානය (ජනගහනයෙන් 24.3%) අතර ඉතා සුළු වෙනසක් ඇත. නමුත් ඉන්දියාවේ සංඛ්‍යාව අනෙක් රටවල් දෙකට වඩා මඳක් අඩු ය. ජනගහනයෙන් 4.1% ක් වන ශ්‍රී ලංකාවේ දරිද්‍රතා අනුපාතය අනෙක් රටවල් තුනට වඩා 5 ගුණයකින් අඩු ය. එනම් ශ්‍රී ලංකාවේ දී ජාතික දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් සිටින්නේ ජනගහණයෙන් 4.1%ක් පමණි.
නිගමනය: රටවල් 4 සෞඛ්‍ය යටිතල පහසුකම් කළමනාකාරණය කරගෙන ඇති අයුරු
සූදානම සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ශ්‍රී ලංකාව වඩාත් හොඳම ස්ථානයක සිටී. මෙම ලිපියෙන් අධ්‍යයනය කරන ලද රටවල් 4 අතර ශ්‍රී ලංකාව ධනවත්ම රට පමණක් නොව, සෞඛ්‍යය සඳහා විශාලතම වියදමක් ද දරන රටයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සෞඛ්‍ය සඳහා රජය වැඩි දායකත්වයක් ලබා දී ඇත. බංග්ලාදේශය පහළ තත්වයක සිටී. ඒ දුප්පත්ම රට නිසා පමණක් නොව, දැනටමත් සෞඛ්‍ය වියදම් සඳහා රජය දක්වන අඩු දායකත්වය නිසාය. ඉන්දියාව සහ පාකිස්තානය මෙම අන්ත දෙක අතරට වැටේ.
COVID-19 සඳහා රජයේ ප්‍රතිචාරය
වසංගතයට දකුණු ආසියාවේ රජයන් ප්‍රතිපත්ති දෙකක් ඉදිරිපත් කළහ. පළමුවැන්න සමාජයේ භෞතික දුරස්ථභාවය සඳහා වන ක්‍රියාමාර්ග වන අතර එමඟින් වෛරසය සම්ප්‍රේෂණය වීමේ වේගය අඩු කළ හැකිය. තවද, ඒ යටතේ ආසාදිත රෝගීන් හඳුනා ගැනීම සහ හුදකලා කිරීම සඳහා පරීක්ෂණ වැඩි කිරීම ය.
දෙවන ප්‍රතිපත්ති මාලාවට අයත් වන්නේ වසංගතයේ සෞඛ්‍ය හා ආර්ථික බලපෑම් සමඟ කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය වියදම් සම්බන්ධවයි. ඇමරිකාවේ ජෝන් හොප්කින්ස් විශ්ව විද්‍යාලයේ කොරෝනා වෛරස් තොරතුරු පුවරුවේ සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ COVID-19 පිළිබඳව තොරතුරු භාවිතා කරමින්, රටවල් මට්ටමින් රජයේ ප්‍රතිපත්ති සහ ප්‍රතිචාර පිළිබඳ මූලික තොරතුරු අප විසින් 2 වන වගුවේ සාරාංශ කොට ඇති අතර, එහි එක් එක් අංගයන් විස්තරාත්මකව මෙසේය.
භෞතික දුරස්ථභාවය තබා ගැනීමේ පියවර
බංග්ලාදේශය
වෛරසය මතුවීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් රජය ජාත්‍යන්තර ගුවන් ගමන් අඩු කළ අතර ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ට සහ නැව්වල නැවියන්ට තාප ස්කෑනර් පරීක්ෂාවක් පැනවීය. මාර්තු 15 වන දින වන විට රජය විසින් රට තුළට ඇතුළු වන සියලුම සංචාරකයින් සඳහා දින 14 ක නිරෝධායන කාලයක් පැනවීය. කෙසේ වෙතත්, සංචාරක සීමා කිරීම් සහ නිරෝධායන වැඩසටහන් මෙම අවස්ථාවෙහි දී අර්ධ වශයෙන් පමණක් ක්‍රියාත්මක විය. නිදසුනක් වශයෙන්, ප්‍රමාණවත් නිරෝධායන පහසුකම් නොමැතිකම හේතුවෙන් නැවත පැමිණෙන විදේශිකයන් සහ සංචාරකයින්ගේ ගමන් බිමන් සීමා කළ නොහැකි විය. මාර්තු 15 වන විට පාසල් වසා දමා ඇති නමුත් පුළුල් අගුලු දැමීමක් සිදු කරනු ලැබුවේ මාර්තු 26 වන දින ය. මාධ්‍ය වාර්තා වලට අනුව, එම අගුලු දැමීම මැයි මස 16 වන දින දක්වා පවතිනු ඇත.
ඉන්දියාව
එහි පළමු කොරෝනා වෛරසය ආසාදිත රෝගියා ජනවාරි 30 වන දින හමු වුවද, ඉන්දියාව වැළැක්වීමේ පියවර ආරම්භ කළේ මාර්තු මුල දී පමණ ය. COV-IND-19 අධ්‍යයන කණ්ඩායම විසින් මාර්තු 23 වන දින පල කළ වාර්තාවේ ඉන්දීය රජය විසින් ගනු ලැබූ පියවරයන් දින සහිතව ලැයිස්තුගත කර තිබේ. මෙම ලැයිස්තුව පරීක්ෂා කිරීමේ දී වැදගත් ප්‍රතිපත්තිමය මැදිහත්වීම්වල අනුක්‍රමය පහත පරිදි පෙන්වා දිය හැක.
මාර්තු 3 වන දින ඉන්දියාව විසින් චීනය, ඉරානය, ඉතාලිය සහ දකුණු කොරියාව යන රටවල්වල සංචාරකයින් තහනම් කළේය. මාර්තු 11 වන දින ප්‍රංශය, ජර්මනිය සහ ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයින්ට ලබා දුන් වීසා බලපත්‍ර අත්හිටුවන ලදි. මාර්තු 16 වන දින මධ්‍යම රජය සමාජ දුරස්ථ ක්‍රියාමාර්ග යෝජනා කළ අතර අධ්‍යාපන ආයතන වසා දැමීමට නිර්දේශ කළේය. මාර්තු 22 වන දින ඉන්දියාවේ ප්‍රාන්ත විසින් ස්වයංව පනවන ලද ‘ජනතා ඇඳිරි නීතිය’ පැනවූ අතර, මාර්තු 24 වන දින අග්‍රාමාත්‍යවරයා විසින් පැය හතරක් ඇතුළත දින 21 ක කාලයක් පුරා මුළු රටම වසා තබන බව ප්‍රකාශ කළේ ය! එවැනි කෙටි දැනුම් දීමකින් අගුලු දැමීම පුරවැසියන් අතර භීතියක් ඇති කළ අතර, සමාජ දුරස්ථභාවය පිළිබඳ සියලු මූලධර්ම නොසලකා හැර ජනතාව අත්‍යවශ්‍ය දෑ ගබඩා කිරීම සඳහා ජනාකීර්ණ වෙළඳසැල් වෙත ගියහ. එම අගුලු දැමීම පසුව අප්‍රේල් 14 වන දින දක්වා දීර්ඝ කරන ලද අතර එය මේ වන විට තවදුරටත් මැයි 17 දක්වා දීර්ඝ කර ඇත.
පාකිස්තානය
පාකිස්තානයේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය ජනවාරි අග වන විට එහි ප්‍රධාන ගුවන්තොටුපොළවල උෂ්ණත්ව පරීක්ෂා කිරීමට පියවර ගන්නා ලදී. එහෙත් සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගැනීම සඳහා උපදෙස් සහ මහජන රැස්වීම්වලට එරෙහිව නියෝග නිකුත් කරනු ලැබුවේ මාර්තු මැද භාගය වන විට ය. ආරම්භයේ සිටම, වසංගතය පැතිරීම වැළැක්වීමේ ක්‍රියාමාර්ගවල ඒකාග්‍රතාවයක් නොතිබූ අතර වසංගතය පාලනය කිරීමේ උපාය මාර්ග ක්‍රියාත්මක වූයේ රජයේ විවිධ බෙදී ගිය අංශයන් අතරය. මාර්තු 13 සිට පාසල් හා විශ්වවිද්‍යාල වසා දමා තිබුණ ද, අගමැති ඉම්රාන් ඛාන් විසින් රට පුරා අගුලු දැමීමට එරෙහිව නිරන්තරයෙන් තර්කයන් සිදු කළේ ඒ තුළින් දෛනික වැටුප් උපයන්නන්ට සහ පොදුවේ ආර්ථිකයට ඇතිවන අහිතකර බලපෑම් උපුටා දක්වමින් ය. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, විවිධ පළාත් සහ නගරවල විවිධ මට්ටම්වලින්, වසා දැමීම් නීති පනවා ඇත. රට වසා දැමීමේ ප්‍රතිපත්තියේ තිබෙන්නා වූ මෙම අවිනිශ්චිතතාවය හේතුවෙන් ජනතාව අතරට ව්‍යාකූල පණිවිඩ යවා ඇති අතර එම නිසා භෞතික දුරස්ථභාවය තබා ගැනීමේ පියවර නිරන්තරයෙන් උල්ලංඝනය වේ.
ශ්‍රී ලංකාව
අනෙක් රටවල් තුනට සාපේක්ෂව ශ්‍රී ලංකා රජය බෝවන රෝගය පැතිරීම වැළැක්වීමට කඩිනමින් ක්‍රියා කළේය. ශ්‍රී ලංකාවෙන් පළමු කෝවිඩ් 19 රෝගියා වූ චීන සංචාරකයෙකුගේ වාර්තා වීම තහවුරු කිරීමට සතියකට පෙර, එනම් ජනවාරි 20 වන දින ශ්‍රී ලංකා රජය මූලික සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගැනීමේ උපදේශනයක් නිකුත් කළේය. එදිනම, ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින් පරීක්ෂා කිරීම ඉතා කඩිනමින් ආරම්භ විය. මාර්තු මුල සිට, ඉතාලිය, ඉරානය සහ දකුණු කොරියාවෙන් පැමිණෙන සංචාරකයින් සති දෙකක කාලයක් සඳහා නිරෝධායනය සිදු කිරීම ආරම්භ කළේ ය. (පළමු ආසාධිතයා වූ චීන ජාතික කාන්තාවගෙන් පසු දෙවන ආසාධිතයා හමුවෙූයේ මාර්තු 11 දිනයි) මාර්තු 11 වන දින සංචාරය සඳහා පැමිණෙන විදේශිකයන් සඳහා වීසා බලපත්‍ර අත්හිටුවන ලද අතර මාර්තු 16 වන දින සිට නිවසේ සිට වැඩ කිරීම සඳහා ජනතාවට ඉල්ලීමක් සිදු කරන ලදී.
මීට අමතරව, මාර්තු 20 වන දින රජය සමස්ත දිවයින පුරාම ඇඳිරි නීතිය ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර, (මාර්තු 13 සිට 20 දක්වා රජයේ නිවාඩු ප්‍රකාශයට පත් කර තිබුණි) අත්‍යවශ්‍ය සේවාවන්හි සේවය කරන අය හැර අන් සියල්ලන්ටම නිවසේ රැඳී සිටීමට නියෝග කරන ලදී. අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ ජනතාවගේ නිවෙස්වලට ලබා දෙන ලෙස සිල්ලර වෙළෙන්දන්ට උපදෙස් දෙන ලදී. අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ බෙදා හැරීම සඳහා විශේෂ ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකායක් ඇති කිරීම මඟින් මෙම සේවාවන් තවදුරටත් විධිමත් කරන ලදී.
නිගමනය
භෞතික දුරස්ථභාවය පිළිබඳ ක්‍රියාමාර්ග සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, සියලු රටවල් මුලින් ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ පැමිණෙන ජාත්‍යන්තර මගීන් අධීක්ෂණය කිරීම සහ ජනතාව එක්රැස්වීම් සීමා කිරීමෙනි. පාකිස්තානය හැර (මෙම ගණන් බැලීමේදී පළාත් මට්ටමේ වෙනස්කම් ඇත) සෑම රටක්ම අවසානයේ දී පූර්ණ වශයෙන් අගුලු දැමීමකට යොමු විය.
වසංගතය සමඟ කටයුතු කිරීමේදී අගුලු දැමීමේ ඵලදායීතාවය පිළිබඳව අඛණ්ඩ විවාදයක් පවතී. ලැන්සෙට් හි මෑතකදී කරන ලද අධ්‍යයනයකින් කියැවෙන්නේ, වසංගතයට ඇති සියලු ප්‍රවේශයන්ට ගැලපෙන්නේ දැඩි අගුලු දැමීම් සහ උසස් තාක්‍ෂණික සෞඛ්‍ය සේවා මත කේන්ද්‍රගත වීමයි. නමුත්, එය ගෝලීය සෞඛ්‍යයේ ප්‍රධාන මූලධර්ම දෙකක් වන සන්දර්භය සහ සමාජ සාධාරණත්වය සහ සමානාත්මතාවය යටපත් කළ හැකිය.
ප්‍රායෝගිකව ගත් කල, අගුලු දැමීම වෛරසය තුරන් නොකරයි. නමුත් එයින් රජයට රෝගීන් හඳුනා ගැනිමේ පරීක්ෂාව වේගවත් කිරීම, සෞඛ්‍ය යටිතල පහසුකම් සකස් කිරීම සහ ආසාදිත රෝගීන් සොයා ගැනීම සහ හුදකලා කිරීම සඳහා ප්‍රජා ජාල ගොඩනැගීම සඳහා අවශ්‍ය කාලය ලබා දීම පමණක් සිදු කරයි. එහෙයින්, මෙම ගැටළු විසඳීම සඳහා රජය විසින් අගුලු දැමීමේ කාලය භාවිතා නොකරන්නේ නම්, අගුලු දැමීම මඟින් වසංගතය නොවැළඳුන දුප්පතුන්ට සහ දැනටමත් අවදානමට ලක්විය හැකි අයට පීඩාවක් ඇති කරයි.
ලැන්සෙට් අධ්‍යයනයේ නිගමනවලට අප එකඟ වන නමුත් මෙම ලිපියෙන් අපි එම කෝණය අනුගමනය නොකරමු. අගුලු දැමීම් සම්බන්ධයෙන් අපි මධ්‍යස්ථ ආකල්පයක් දරමින් ඒ වෙනුවට පැනයක් අසන්නෙමු. අගුලු දැමීම වසංගතය පැතිරීම මන්දගාමී කරන්නේ කවදාද? එයට, සාධක දෙකක් තීරණාත්මක බව පෙනේ. ඒවායින් පළමු වැන්න නම්, අගුළු දැමීමේ වේලාවයි. දෙවැන්න එය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ඵලදායීතාවයි. දෙවැන්න ප්‍රාමාණික කිරීම දුෂ්කර වුවත්, අපට වඩාත් නිවැරදිව පළමුවැන්න දෙස බැලිය හැකිය. එසේ කිරීම සඳහා අප ඇසිය යුත්තේ: වසංගතය පැතිරීමේ කුමන අවධියේ දී අගුලු දැමීම ප්‍රකාශයට පත් කර ක්‍රියාත්මක කළේද? යන්නයි.
වගු අංක 2 හි සාරාංශගත කර ඇති තොරතුරු වලින් අපට පැහැදිලි රටාවක් පෙනේ. රෝගීන් 50 ක් වාර්තා වීමට දින කිහිපයකට පෙර බංග්ලාදේශය අගුලු දැමීමක් ක්‍රියාත්මක කළේය. රෝගීන් 50 ක් වාර්තා වීමෙන් දිනකට පසු ශ්‍රී ලංකාව අගුලු දැමීමක් නිවේදනය කළේය. රෝගීන් 50 ක් වාර්තා වී දින කිහිපයක් ඇතුළත පාකිස්තානය පළාත් මට්ටමේ අගුලු දැමීම් ක්‍රියාත්මක කිරීමට පියවර ගත්තේය (පන්ජාබයේ මාර්තු 23, මාර්තු 21 සින්ද්හි යනාදිය).
ඉන්දියාව මෙම ක්‍රියාත්මක වීම අනෙක් රටවල් වලට වඩා හාත්පසින් වෙනස් ය. ඉන්දියාව විසින් රෝගීන් 50 ක් වාර්තා වී දින 14 කට පසුව එය අගුලු දැමීමක් ක්‍රියාත්මක කළේය. අපගේ උපකල්පනය නම්, ඉන්දියාවේ සාපේක්ෂ වශයෙන් වැඩි රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් වාර්තා වීමට හේතුව නම් භෞතික දුරස්ථභාවය පියවර වශයෙන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට පෙර රජයට වටිනා සති දෙකක් නාස්ති කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් බවයි. මාර්තු 10 වන දින ඉන්දියාව රෝගීන් 50 ක් කරා ළඟා වූ නමුත්, කිසිදු සැලසුමකින් තොරව මාර්තු 24 වන දින අගුලු දැමීම ක්‍රියාත්මක කළේ ය.
COVID-19 පරීක්ෂණ
වසංගතයක් සමඟ කටයුතු කිරීම සඳහා වන ඕනෑම උපාය මාර්ගයක දී වැදගත් අංගයක් වන්නේ රෝගීන් හඳුනා ගැනීම, ඔවුන්ගේ සම්බන්ධතා සොයා ගැනීම සහ ආසාදිත රෝගීන් නිරෝධායනය වෙත යොමු කිරීමයි. දකුණු ආසියාවේ පරීක්ෂණ ප්‍රමාණය සාමාන්‍යයෙන් අඩු මට්ටමක පවතී (වගුව 2). නමුත්, මෙහි දී පවා රටවල් අතර පුළුල් වෙනස්කම් දැකිය හැකිය. මැයි 8 වන දිනය වන විට, බංග්ලාදේශයේ අඩුම පරීක්ෂණ අනුපාතය ඇති අතර එය පුද්ගලයින් මිලියනයකට 676 කි. ඊළඟට ඉන්දියාව පුද්ගලයන් මිලියනයකට 1042 ක් වේ. පාකිස්තානය ජනගහනය මිලියනයකට 1165 කි. ශ්‍රී ලංකාවේ ඉහළම පරීක්ෂණ අනුපාතය ඇති අතර පුද්ගලයින් මිලියනයකට පරීක්ෂණ 1498 කි.
ඕනෑම රටක පුද්ගලයින් මිලියනයකට සිදුකරන පරීක්ෂණ ගණන දෙස බැලීමෙන් ලබා දෙන්නේ පරීක්ෂණවල ප්‍රමාණවත්භාවය පිළිබඳ අසම්පූර්ණ තොරතුරු පමණි. නමුත් යම් රටක් ප්‍රමාණවත් තරම් පරීක්ෂණ පවත්වන්නේ ද යන්න මැන බැලීමට වඩා හොඳ ක්‍රමයක් නම්, පවත්වන ලද පරීක්ෂණයන්වලට අනුව ධනාත්මක වූ පිරිසගේ (රෝගය වැළඳී ඇතැයි තහවුරු වූ පිරිස) අනුපාතයේ ගමන් පථය දෙස බැලීමයි (පරීක්ෂාවට ලක් කළ පුද්ගලයින් 100 කට ධනාත්මක සංඛ්‍යාව). පවත්වන ලද පරීක්ෂණ සංඛ්‍යාව අනුව, පරීක්ෂණ “ධනාත්මකතා අනුපාතය” අඩු සහ ස්ථාවර නම්, හෝ ඉහළ නමුත් නිරන්තරයෙන් පහත වැටෙමින් තිබේ නම්, අපට නිගමනය කළ හැක්කේ, අදාළ රට නිවැරදි මාවතේ ගමන් කරන බවයි.
රූප සටහන 1 හි, අපි රටවල් හතර සඳහා පරීක්ෂණ ධනාත්මකතා අනුපාතය නිරූපණය කර ඇත්තෙමු. බංග්ලාදේශයේ පරීක්ෂණ ධනාත්මක අනුපාතය ඉහළ ගොස් ඇති අතර එය 11% ක පමණ ඉහළ අගයක ස්ථාවර වී ඇති බව පෙනේ. එනම් පුද්ගලයින් 100ක් පරික්ෂාවට ලක් කළහොත් ඔවුන්ගෙන් 11 දෙනෙකුට වෛරසය වැළඳී ඇති බවයි. බංග්ලාදේශයේ ඉහළ පරීක්ෂණ ගණන සහ එහි රෝගීන් වාර්තා වීම ඉහළ යන ප්‍රවණතාව යන දෙකම කනස්සල්ලට කරුණකි. එය පෙන්නුම් කරන්නේ රට තුළ පරීක්ෂණ තවමත් ප්‍රමාණවත් නොවන බවයි.
ඉන්දියාවේ, රෝගය හඳුනා ගැනීමේ පරීක්ෂණවල ධනාත්මකතා අනුපාතය මුලින් ඉහළ ගිය අතර දැන් එය 4% ක් පමණ ස්ථාවර වී ඇත. මෙය ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතීන්ට වඩා අඩු නමුත් එය 2% දක්වා පහත හෙලීම සඳහා ඉන්දියාව තවදුරටත් පරීක්ෂණ ප්‍රමාණය වැඩි කළ යුතුය (ඉන්දියානු කේරළ ප්‍රාන්තයේ සාර්ථක උදාහරණයෙන් අප ලබාගත් මිණුම් ලකුණක්). පාකිස්තානයේ පරීක්ෂණවල ධනාත්මක අනුපාතය සාපේක්ෂව ඉහළ අගයන් යටතේ වෙනස් වෙමින් පවතී. පසුගිය දින කිහිපය තුළ එය 8% ට වඩා ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගොස් තිබේ. මෙය කනස්සල්ලට කරුණකි. එබැවින් පාකිස්තානය ඉන්දියාව මෙන් පරීක්ෂණ වේගවත් කළ යුතු අතර පරීක්ෂණ ධනාත්මක අනුපාතය 2% දක්වා අඩු කළ යුතුය.
පරීක්ෂණ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ කාර්යසාධනය ඉතාම හොඳ මට්මක පවතී. මැයි මුල වන විට පරීක්ෂණ ධනාත්මක අනුපාතය 2.62% දක්වා පහත වැටී ඇත. ශ්‍රී ලංකාව දැනටමත් පවතින අනුපාතයට අනුව පරීක්ෂණ සිදු කිරීම් පවත්වාගෙන යාම අවශ්‍ය වේ.
අවසාන කොටස බලාපොරොත්තු වන්න.
පළමු කොටස කියවන්න – කලාපය තුල කොරෝනා මර්දනයේ දී ශ්‍රී ලංකාව සාර්ථකයි, ඉන්දියාව අසාර්ථකයි, ඉන්දියානු පර්යේෂණාත්මක විග්‍රහය (පළමු කොටස)
